Tarihte Bilinen İlk Türk Devleti

Tarihte bilinen ilk Türk devleti, Büyük Hun İmparatorluğu olarak bilinen Asya Hun devletidir. Bu imparatorluk aynı zamanda tarihteki ilk göçebe imparatorluk olarak bilinmektedir.

Büyük Hun Devleti Nerede, Ne Zaman Ve Nasıl Kurulmuştur?

Büyük Hun Devleti’nin M.Ö. 220 yılında Orta Asya’da kurulduğu kabul edilir. Ancak Çin ile M.Ö. 318 yılında yapılan Kuzey Şansi antlaşmasının tarihinin bilinmesi, Hun devletinin kuruluşunun daha eskiye dayandığını göstermektedir.

Büyük Hun Devleti, Türk topluluklarının bir araya gelmesiyle Orhun ve Selanga ırmaklarının çevresinde kurulmuştur. Büyük Hun devletinin başkenti ırmakların çevresinde bulunan Ötüken şehridir.

Büyük Hun Devletinin tarihte bilinen ilk hükümdarı ise Teomandır. Teoman Büyük Hun Devletinin kurucusu olarak bilinir. Teoman M.Ö.220 ile 209 yılları arasında devletin başına geçerek, Büyük Hun Devletinin kurulmasını sağlamıştır.

Büyük Hun Devletinin kurucusu olarak bilinen Teoman, Tuman olarak ta bilinmektedir. Teoman 11 yıllık hükümdarlığı döneminde Çin’e yönelik Türk akınları gerçekleştirmiştir. Çinliler de bu Türk akınlarını durdurabilmek amacıyla Çin Seddi’ni yaptırmışlardır.

Büyük Hun Devleti Boyların Birleşmesiyle Kurulmuştur

Tarihte bilinen ilk Türk Devleti Büyük Hun Devleti, birçok kavmin bir araya gelmesi sonucu oluştuğundan devletin yönetimi de boylardan oluşmuştur.

Hun devletinde devlet yönetiminde devlet, hükümdar ve ailesinin malıdır inanışını benimsenmiştir. Bu sebepten dolayı da devlet içinde taht kavgaları ve iç karışıklıklar yaşanmıştır.

Hunlar, yaptıkları seferler ve savaşları nedeniyle savaşçı bir imparatorluk olarak bilinirler. İpek Yolu ticaretini ele geçirebilmek amacıyla Çin ile sürekli mücadele etmişlerdir.

Hunların En Parlak Dönemi Mete Han Dönemidir

Büyük Hun Devletinin en parlak dönemi Mete Han dönemi olarak bilinir. İlk Türk askeri teşkilatı Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunlara ait Oğuz Kağan destanı vardır. Bu destanda Oğuz Kağan’ın İmparator Mete Han olduğu düşünülür.

Hunlarda atlı göçebe yaşam tarzına sahiptir. Bu yaşam tarzı nedeniyle, avcılık ve hayvancılıkla uğraşmışlardır. Hun Devletinde yerleşik yaşam olmasa da Hunlar tarım yapmışlar ve ürünlerini sulamak amacıyla sulama kanalları açmışlardır.

Hun devletinde dinsel hoşgörü hakim olsa da, genel olarak Gök tanrı inancını benimsemişlerdir. Gök Tanrı inancını benimsemelerinden dolayı doğa güçlerini kutsal sayarak onlara göre hareket etmişlerdir. Ayrıca Hun Devletinde, atalar kültü, şamanizim, totemizim gibi dini inançlarda vardır.

Hun hükümdarlarının devletin son dönemlerinde Çinli prenslerle evlenmesi nedeniyle Çin, Hun Devleti üzerinde entrikalar ve iç karışıklıklar yaratmış hatta devletin yıkılışına sebep olmuştur.

Hun İmparatorluğu’nun Kökenleri Nedir?

Hunların kökenlerinin Türk olduğu yaygın olarak bilinse de, kökenlerinde Moğol, Slav, Macar ve Fin kökenli oldukları da savunulur. Ayrıca Hiungru halkına da dayandığı da ileri sürülür. Fakat Hunlar pek çok kavimden meydana geldiğinden bu iddialar hala kanıtlanmamıştır.

Mete Han ve Hun İmparatorluğu’nun Yükseliş Dönemi Nasıldır?

Büyük Hun İmparatorluğunun en önemli hükümdarı Mete Han’dır. Mete Han, Teoman’ın oğludur. Mete Han’a Maotun’da denilmektedir. Mete Han, Hun imparatorluğunun tahtına M.Ö.209 yılında geçmiştir. Mete Han, babası Teoman’ı öldürerek tahta geçmiştir. Öldürmesinin sebebi ise Teoman’ın ikinci eşine inanıp, Mete Han’ı Yüeçiler’e rehin göndermesidir. Mete Han Yüeçiler’in elinden kurtulunca, babasına güvenmediği için babasını öldürerek Hun imparatorluğun başına geçmiştir.

Mete Han, tahta oturduğu tarihten sonra Mete Tanhu unvanını kullandı. Bu zamanda Hun devleti en geniş sınırlara ulaştı. Mete Han, dağınık halde bulunan Türk topluluklarını tek bayrak altında topladı. Böylece devlet teşkilatını kurmuş oldu. İlk Askeri teşkilatta bu dönemde kuruldu. Bu yeni kurulan teşkilatta onluk sistem uygulandı. Bu dönemde Çin ile büyük mücadelelere sahne olan İpek yoluna egemen olundu.

Bu dönemde de Teoman zamanında başlanılan Çin üzerine seferler devam etmiştir. Bu seferler sonrasında Çin’e egemen olunmuştur. Çine egemen olunmasına rağmen asimile olmamak için Çin’e yerleşmek yerine Çin vergiye bağlanmıştır. Bu dönemde yapılan başarılı seferlerle, Moğollar, Tatarlar, Tunguzlar ve Yeniseyler egemenlik altına alınmıştır. Mete Han, Hun Devletinde 35 yıl hükümdarlık yapmıştır. Mete Han, M.Ö.174 yılında öldüğünde Hun Devleti en geniş sınırlara ulaşmıştır.

Mete Han Öldükten Sonra Hun Devletinin Durumu Nasıldı?

Mete Han’ın ölümü sonrasında Büyük Hun devleti, bir süre daha başarılı bir şekilde yönetilmeye devam edilmişti. Fakat sonraki dönemlerde Büyük Hun imparatorluğunda çeşitli sıkıntılar ve sorunlar yaşanmaya başlanmıştır. Mete Han’dan sonra Büyük Hun Devletinin başına geçen hükümdarlar, Çin ile yakın ilişkiler kurmuştur. Hükümdarlar, Çinli prenslerle evlenmişlerdir.

Hükümdarların Çinli prenslerle evlenmesi, imparatorluk içinde taht kavgaları ve iç karışıklıklara neden olmuştur. Bu yaşanan taht kavgaları ve karışıklıklardan yararlanan Çin, uzun süre mücadele ettiği İpek yolunu Büyük Hun devletinin elinden almışlardır. Taht kavgaları sonrasında Hohanye ve Çiçi kardeşler arasında anlaşmazlık yaşanmış, iki kardeş ortak nokta bularak anlaşamayınca ayrı bölgelerde hükümdarlık ilan etmişlerdir. Böylece Hun İmparatorluğu M.S. 46 yılında batı ve doğu Hun olarak ikiye ayrılmıştır.

Hun Devleti’nin Ne Zaman Yıkılmıştır?

Büyük Hun İmparatorluğu, batı ve doğu olmak üzere ikiye ayrıldıktan sonra, kardeşlerden Çiçi Talas’ın batısında, Hohanye ise Talas’ın doğusuna egemenlik kurmuştur. Kardeşlerden Çiçi tarafından Talas’ın batısında kurulan Batı Hunları devleti Çinliler tarafından M.S. 48 yılında yıkılmıştır. Çinlilerin girişimi sonrasında Hohanye tarafından Talas’ın doğusuna kurulan Doğu Hunlar ise, kendi aralarında Güney Hunları ve Kuzey Hunları olarak ikiye ayrılmışlardır.

Sibirya topraklarında hüküm süren Kuzey Hunları, M.S. 156 tarihinde Siyenpiler tarafından yıkıldılar. Güney Hunları ise M.S. 216 tarihinde Çin hakimiyetine girmişlerdir. M.S 375 yılında başlayan Kavimler Göçü sırasında, Çin egemenliği altındaki Hunların bir kısmı, Orta Avrupa’ya doğru ilerleyerek Avrupa Hun Devleti’ni burada kurmuşlardır.