Liberal Piyasa Ne Demek?

Liberal piyasa, serbest ekonomi olarak da isimlendirilen ve özgürlükleri savunan bir piyasa modelidir. Serbest veya liberal piyasada devlet ekonomiye minimum düzeyde müdahale eder. Liberal piyasaya göre ekonomiye müdahale edilmemelidir. Piyasada bulunan görünmez bir el vardır ve bu görünmez el fiyatların artmasında veya azalmasında etkili olur. Liberalizmde geçen görünmez el piyasadaki dengeyi ifade eder.

Eğer bir mala talep artarsa fiyatlar buna bağlı olarak yükselebilir. Ürüne talep azalırsa da fiyatlar kimsenin müdahalesi olmadan düşer. Bu yüzden liberal piyasa ne demek? Sorusuna, ekonomiye müdahalenin doğru olmadığını savunan piyasa modeli cevabı verilebilir. Liberal piyasa düşünce özgürlüklerini ve bireysel dokunulmazlıkları esas alır.

Liberal Piyasa Kavramları Nelerdir?

Liberal piyasada birçok kavram bulunur. Liberal piyasayı anlayabilmek için bu kavramların neler olduğuna bakmak gerekir.

Liberal piyasalarda geçerli olan kavramlar şunlardır:

• Miras hakkı: Liberal görüşe göre bir kişi elde ettiği mal varlığını bir başkasına devredebilir. Bu devir işlemine miras denir ve liberal piyasanın hakim olduğu bir ülkede miras olmalıdır.
• Özel Mülkiyet: Liberal piyasalardaki en önemli kavramlardan birisi özel mülkiyettir. Özel mülkiyete göre kişiler arazilerin sahibi olabilir. Ev ve araba satın alabilir. Bu görüşün karşıtı komünizmde bulunur. Komünizmde ise mülk devlete aittir. Liberal piyasa ise bu görüşün tersini savunarak insanların özel mülk sahibi olabilmesi gerektiğini savunur.
• Rekabet: Liberalizmin esas aldığı görüşlerden birisi rekabettir. Bir malı üreten birden fazla firma olmasının önüne geçilmemelidir. Böylece birden fazla firma rekabete girecektir. Liberalizmde rekabetin fiyatlara olumlu etkisi olduğu düşünülür.
• Fiyat Mekanizması: Liberal piyasaya göre devlet fiyatlara müdahale etmemelidir. Onun yerine malı üretenler veya hizmeti sunanlar fiyatı kendisi belirlemelidir.
• Girişim: Girişim özel teşebbüs olarak da isimlendirilir. Girişim bir kişinin herhangi bir alanda faaliyet gösterebilmesi yani iş yapabilmesidir. Liberal piyasa anlayışına göre girişimlerin önüne geçilmemelidir.

Liberal piyasalarda genel anlamda bir özgürlük hakimdir. Bireyler istediği girişimde bulunabilir, rekabet edebilir veya mülk sahibi olabilir. Bu yüzden liberal piyasa özgürlüklerin en üst düzeyde bulunduğu piyasa modellerinden birisidir.

Liberal Piyasa Teorisini Ortaya Atan Kişi Kimdir?

Liberalizmden bahseden ve liberal piyasayı anlatan ilk kişinin John Locke olduğu düşünülür. İngiltere’de 17.yüzyılda yaşayan düşünür liberal piyasa kavramını ortaya atmıştır. Liberal piyasayla alakalı görüşleri bulunan diğer ünlü isimler Adam Smith ve John Maynard Keynes’tir. Bu isimler piyasalara müdahale edilmemesi gerekildiğini öne süren liberalizm kavramını savunmuştur.

Liberal Piyasa Ekonomisi Neden Ortaya Çıktı?

Liberal piyasa ekonomisi günümüzde ABD dahil birçok ülke tarafından uygulanmaktadır. Bu piyasa modelinin ortaya çıkma ve kullanılma sebeplerinden birisi ekonomik sorunlardır. Ülkeler ekonomik sorunlarını çözmek için liberal piyasayı denemiş ve başarılı olmuştur. Sonrasındaysa başarılı olduğunu gördükleri bu piyasa modelinden devam etmişlerdir. Bu yüzden liberal piyasa dünya üzerinde hakim olan piyasa türüdür.

Liberal Piyasa Neyi Hedefler?

Liberal piyasaların hedefi ekonomik dengeyi sağlamaktır. Ekonomiye devletler tarafından müdahale edildiğinde piyasada sorunların meydana geldiği düşünülür. Bu yüzden liberal piyasanın hedefi özgür bir şekilde ilerleyen ve kendi dengesini bulan ekonomidir. Liberalizmin savunduğu kavramlar bu görüşle bağlantılıdır. Özel mülkiyet olduğu için insanların daha çok çalışacağı ve mülk edinmek isteyeceği düşünülür. Bu yüzden özel mülkiyetin insanları daha çalışkan yapacağı fikri vardır.

Rekabet olduğu takdirde firmaların birbirleriyle yarışacağı ve fiyatları düşüreceğine inanılır. Rekabet olmadığı takdirdeyse tek bir güç fiyatları istediği düzeye getirebilir. Mirasın da insanları çalışmaya teşvik edeceği düşünülür. Kişiler çalışarak kendisinden sonra gelecek olan nesle katkı sağlamak ister. Bu yüzden birikim yapanlar ailesindeki kişilere veya istediği bireylere mirasını bırakabilmelidir. Liberal piyasa savunduğu görüşlerle daha çalışkan ve üretken bir toplum ortaya çıkarmayı hedefler.

Liberal Piyasada Devlet Nelere Müdahale Eder?

Liberal piyasaya göre devlet sadece yatırımcıları ve girişimcileri destekleyen faaliyetlerini sürdürmelidir. Devlet yol yapabilir, üreticiyi teşvik etmek için vergi indirimleri sağlayabilir. İnsanları üretime teşvik edecek projeler geliştirebilir. Liberal piyasada devletin yapması gerekenler arasında güveliği sağlamak da bulunur. Kısacası bu piyasa modelinde devlet sadece koruyucu ve teşvik edici bir görev üstlenir. Geriye kalanı ise bireyler yapar. Bireyler şirket kurar, üretim yapar, piyasayı şekillendirir.

Liberal Piyasada Devlet Şirketleri Destekler Mi?

Liberalizmde piyasaya müdahale edilmemesi gerektiği savunulur. Bu yüzden devlet şirketlere rekabeti bozacak desteklerde bulunmamalı görüşü hakimdir. Liberal piyasada devlet şirketlere bireysel olarak destek vermese de genel olarak destek verebilir. Bu destek şirketlere yönelik yapacağı elektrik indirimi ve su indirimi gibi teşviklerdir. Teşviklerden bütün şirketler yararlanabilir. Bu yüzden bir fırsat eşitliği söz konusudur.

Liberal Piyasada Özgürlükler Nasıl Ele Alınır?

Liberal piyasada kişilerin özgür olması, sınırlandırılmaması gerektiği savunulur. Liberalizm bir felsefi görüş olduğu için sadece ekonomi kavramlarını içermez. Hak ve hürriyetlere ilişkin görüşlere de sahiptir. Liberal piyasaya göre kişiler özgürce düşüncelerini ifade edebilmelidir. Kişiler özgür oldukça ve rahat bir şekilde hareket edebildikçe ekonominin de daha iyi olacağı düşünülür. Özgürlük kavramı düşünceleri ve girişimleri ifade eder. Düşüncelerini özgürce dile getirebilen bir insan hedeflediği girişimi de özgürce gerçekleştirebilmelidir.

Liberal Piyasada Fiyatlar Nasıl Belirlenir?

Liberal piyasalarda fiyatları belirleyen en önemli etken arz talep dengesidir. Bir firma ürettiği malı 100 TL’den de 200 TL’den de satışa çıkarabilir. Firma malını ne kadar satacağını kendisi belirler. Liberal piyasaya göre ürünün gerçek fiyatı kendiliğinden belirlenecektir. Firma 100 TL’ye sattığı ürüne alıcı bulamazsa bu durumda fiyatı 95 TL’ye düşürmek zorunda kalacaktır. 95 TL’den de alıcı bulunamazsa fiyatlar 90 TL’ye ve daha altına düşebilir. Eğer 100 TL’lik ürüne yönelik üretilen rakamdan daha yüksek talep varsa bu durumda fiyatlar artar. Kısacası serbest piyasada herkes istediği fiyattan ürün alabilir ve satabilir.