İhbar Tazminatı Hesaplama Nasıl Yapılır?

Çalışan ve işveren tarafından alınabilmekte olan fakat genel olarak işverenin işçiyi haber vermeden işten çıkarması durumlarında ödenen ihbar tazminatı hesaplama nasıl yapılıyor sorusu merak ediliyor. 4857 sayılı iş kanunu 17. Madde gereği iş sözleşmeleri fesih edilmeden hemen önce diğer tarafa yazılı şekilde bildirilmesi gerekiyor. Aksi durumda ihbar tazminatı ödenmesi ise zorunlu oluyor.

Performans, işçi davranışları, işin işverenin yahut iş yerinin gereklerine ve bununla beraber herhangi başka nedenle iş sözleşmesini fesih etmek istemekte olan taraf, sözleşmenin fesih edileceğini bu vakitlere bağlı şekilde karşı tarafa bildirmekle yükümlü oluyor. Bunun aksi olan durumlarda ihbar tazminatı ödeniyor.

Öte taraftan iş sözleşmelerinin işveren tarafından deneme vakti içinde yahut 4857/25 ile belirtilen esaslar dahilinde feshi halinde işçiye herhangi bir şekilde ihbar tazminatı ödenmiyor. İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı sebeplerle feshi durumunda yine benzer bildirim süreleri geçerli olup, haksız bir sebepten dolayı sözleşmenin feshi durumunda işverenin ihbar tazminat olarak hakkı doğabilir. Peki, ihbar tazminatı hesaplama nasıl yapılır?

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanıyor?

İş Kanunu’nu yer alan 13. maddesine göre işçi yahu işveren, hizmet sözleşmesini aşağıda belirtilmekte olan bildirim sürelerine uymadan hızlıca sona erdirirse, bildirim vakitlerine ait ücret tutarını ihbar tazminatı olarak ödüyor. İhbar tazminatı ise, işçinin hizmet süresine bakılıp hesaplanıyor.

İş Kanunu’na uygun şekilde ihbar tazminatının hesaplanmasında esas olarak alınacak süreler;

• 6 aydan az çalışan kişiler için 2 hafta
• 6 ay ile 1,5 yıl arası çalışan kişiler için 4 hafta
• 1,5 ile 3 yıl arası çalışan kişiler için 6 hafta
• 3 yıldan fazla çalışan kişiler için 8 hafta şeklinde sıralanıyor.

İhbar süresi tespit edildikten hemen sonra bu süreye karşılık olarak gelen aylık brüt olarak gelir giydirilmiş şekilde aylık brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Gelir vergisi ve aynı zamanda damga vergisi kesintileri yapılıyor.

İhbar Tazminatı Nedir?

İş sözleşmesini feshetmeyi istemekte olan tarafın İş Kanununun 17. Maddesinde yazılı olan bildirim sürelerine uymadan iş akdini feshetmesi nedeniyle karşı taraflara ödemek durumunda olduğu tazminattır. Belirsiz şekilde süreli sözleşmelerde ilgili olan sözleşmenin feshedileceğinin karşı tarafa bildirimleri, başka bir deyişle ihbarı gerekiyor. Söz konusu olan bu ihbar kanun tarafından belirlenmiş olan süreler ve sınırlar dahilinde gerçekleşiyor.

İhbar sürelerinin temeline bakıldığında sözleşmenin her iki tarafı için de büyük avantajları bulunuyor ve her iki tarafın da haklarını korumak adına tasarlanmıştır. Çalışan kişilerin işini kaybetmeden hemen önce haberi olup kendine yeni iş bulabilmesi adına uygun olan süre kazanmış oluyor, bu sürede geçim kaynağı olan o an olan ücretinden mahrum kalmayacaktır, işveren ise çalışanların işini bırakmadan hemen önce haberi olduğundan dolayı yeni bir çalışan bulma yoluna gidip üretimlerin her daim devamlılığını sağlamış oluyor.

İhbar Tazminatı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Belirli süreli şekilde hizmet akdi ile çalışılan durumlarda işverenin ihbar süresine uyabilme zorunluluğunun bulunmadığını belirtmek gerekiyor. İhbar süreleri ve önelleri ile beraber İş Kanunu’nda yalnızca belirsiz süreli hizmet akitleri adına öngörülmüştür.

Bahsedilen bu fesih ihbarı hakkı, taraflara belirsiz süreli şekilde hizmet sözleşmesini tek taraflı irade beyanı ile beraber bildirim sürelerinin bitiminde sonlandırma şekilde yetkisi veren ve bozucu yenilik doğurmakta olan bir haktır. Bu hakkın karşı taraflara verilmesinin temelinde ise esasen kişilik haklarının korunması ilkesi yatıyor.

Tarafların süresi belli şekilde olmayan bir sözleşmeyle beraber ömür boyu bağlı kalması doğal şekilde beklenemez. Bununla beraber süreli fesih hakkının taraflara verilmiş olmasının temel amacı, kişinin özgürlüğünün korunması ile beraber bu vesile sayesinde sözleşmeden doğacak herhangi bir şekilde köleliğe imkan verilmemesidir.

İhbar Tazminatının Kanuni Dayanağı

İhbar tazminatının Kanuni dayanağı olan 4857 sayılı İş Kanunu’nun yer alan 17. Maddesidir. Maddede Belirsiz süreli şekilde iş sözleşmeleri için uygulanacak şekilde ihbar önelleri gösteriliyor. Buna karşılık şekilde hangi tür sözleşmelerin belirsiz süreli olarak sayılması gerektiğine yalnızca taraf iradelerine bakılarak karar verilmiyor.

Bu sebeplerle tüm iş sözleşmesi türleri ile ilgili şekilde bilgi edinilmesi zaruridir. İhbar tazminatı hesaplama adına işçinin giydirilmiş brüt ücreti üzerinden yapılıyor. Giydirilmiş olan brüt ücrete; işçiye verilmekte olan yol, yemek giderleri de dahil durumdadır. Peki, ihbar tazminatının hesaplaması nasıl yapılıyor?

İhbar Tazminatı Özellikleri

Brüt ücret dahilinden binde 7,59 oranında damga vergisi ve gelir vergisi kesintisi şeklinde vergi dilimine göre değişmekle beraber yüzde on beş ila yüzde kırk arasında olacak biçimde yapılıyor. Yapılan kesintiler akabinde kalan miktar işçi yahut da işveren tarafından diğer tarafa ihbar tazminatı biçiminde ödeniyor.

SGK kesintisi ise hiçbir zaman yapılmamaktadır. İşçiyi işten çıkaracak işveren yahut işten çıkacak olan işçi bu vakitlere her zaman riayet etmek zorundadır. Bu bildirimlerde bulunulmaması durumunda, bildirimde bulunma yükümlülüğü bulunan taraf diğer tarafa ihbar süresine dek karşılığı olan belirlenmiş ücreti her zaman ödemek zorundadır.

İşverenin İhbar Tazminatı Ödeme Yükümlülüğünün Doğduğu Haller

İşveren, işçileri İş Kanununun 17. maddesinde yer alan bildirim sürelerine uymayıp haklı bir neden olmaksızın işten çıkarıyorsa işçiye tazminat ödemek ile her daim yükümlü oluyor. İşveren işçiye ihbar şeklindeki bildiriminde bulunmalıdır. İhbarda bulunulmayan olan tek taraflı fesih hallerinde her zaman tazminat yükümlülüğü doğuyor. İşverenin işçiyi haklı nedenle işten çıkarması durumunda ise hiçbir şekilde tazminat ödemek zorunda olmuyor.

İşçinin İhbar Tazminatı Ödeme Yükümlülüğünün Doğduğu Haller

İşçi, İş Kanununda yer almakta olan 17. maddesindeki bildirim sürelerine riayet etmeksizin iş akdini tek taraflı şekilde sona erdirirse işverene tazminat ödemek zorundadır ve yükümlü olur. Tazminatın miktarı bildirim vaktine karşılık gelmekte olan ücrettir.